بریده‌هایی از کتاب معاد، سرنوشت جاودانه‌ی انسان

استاد بزرگوار ما علامه طباطبائی (ره) نکتهٔ دقیق و شیرینی می‌فرمودند و می‌گفتند: معنا ندارد که پیغمبر اکرم (ص) بدون امّتشان به بهشت بروند. پیغمبر اکرم (ص) راضی نمی‌شوند که به‌تنهایی به بهشت بروند؛ لذا اگر کسی لیاقت شفاعت داشته باشد، مورد شفاعت واقع می‌شود. در روایتی نقل شده است که در روز قیامت، کلید بهشت و جهنّم را به پیغمبر اکرم (ص) می‌دهند و ایشان اختیار تام دارند که هر کاری انجام دهند، سپس پیغمبر اکرم (ص) کلید بهشت و جهنّم را به امیرالمؤمنین (ع) می‌دهند و می‌فرمایند اختیار تامّ از توست، هر که ولایت و لیاقت دارد، او را شفاعت کن. اگر کسی لایق باشد و در دنیا در مسیر اهل‌بیت (ع) گام بردارد، مشمول شفاعت خواهد شد.

دوّمین دسته از ملائکهٔ شاهد، ملائکه‌ای هستند که برای حفظ ما از شرور انسی و جنّی و آفات، همیشه همراه انسان هستند و از او مواظبت می‌کنند: (لَهُ مُعَقَّباتٌ مِنْ بَینِ یدَیهِ وَ مِنْ خَلْفِهِ یحْفَظُونَهُ مِنْ امْرِ اللَّهِ)

اندک اندیشه‌ای پیرامون آیات مربوط به معاد، موجب می‌شود که انسان به خود آید و از سرکشی امیال نفسانی خویش پیشگیری کند؛ زیرا اگر تنها احتمال وقوع این حوادث را بدهیم، از هواهای نفسانی پیروی نخواهیم کرد. با این بیان جای این سؤال است که با وجود این اعتقاد، چرا در میان آدمیان این همه ظلم و مخالفت فرمان باری تعالی یافت می‌شود؟! پاسخ روشن است: چون به روز قیامت یقین ندارند. گاهی انسان علم دارد، امّا یقین ندارد. یقین و علم دو چیز است: علم، دانستن است و یقین، اطمینان قلبی پیداکردن به چیزی است.

سایه دولت فتد بر سر عالم همی گر بکشد مرغ ما بال و پری در جهان عالم علوی بود جلوه‌گه مرغ ما آبخور او بود گلشن باغ جنان امیر المومنین (ع) در روایتی می‌فرمایند: «إِنَّمَا أَخَافُ عَلَیکمُ اثْنَتَینِ اتِّبَاعَ الْهَوَی وَ طُولَ الْأَمَلِ أَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَی فَإِنَّهُ یصُدُّ عَنِ الْحَقِّ وَ أَمَّا طُولُ الْأَمَلِ فَینْسِی الْآخِرَة» استاد بزرگوار ما، حضرت امام خمینی (ره)، همواره توصیه می‌فرمودند که دلبستگی‌ها را از بین ببرید. از دنیا دل بکنید. از پول، ریاست و تمام تعلّقات دنیوی چشم‌پوشی و دوری نمایید. اگر دل نکنید، هنگام مرگ و جان دادن برای شما بسیار دشوار خواهد بود.

اما، مگر به باور انسان می‌نشیند که این غذایی که در دنیا می‌خورد و بسیار لذیذ هم می‌نماید در مقایسه با طعام متقین در آخرت همانند خون بسیار کثیفی است که در شکم مادر از آن می‌خورد؟!

علومی که به عقل مربوط است، مثل تفکرات عقلی و ارائهٔ براهین و استدلال‌ها، گرچه برای اثبات معاد، لازم است؛ ولی در حرکت انسان به سوی خداوند متعال کاربرد چندانی ندارد. امّا علومی که به دل مربوطند و به آن‌ها معرفت نیز گفته می‌شود، برخلاف دستهٔ اول، به‌واسطهٔ تعلّم به دست نمی‌آید، بلکه ذوقی و معنوی است و وسیلهٔ دست یافتن بدان، تنها عمل است. این علم از اشراقات انوار الهیه است و به آن «یقین» می‌گویند. پس یقین، مشاهده کردن با قلب است، نه با چشم. خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید: (وَ اعْبُدْ رَبَّک حَتَّی یأْتِیک الْیقینُ)