بریده‌هایی از کتاب قانون چاقی

بچه‌ها وقتی گرسنه نباشند، به‌هیچ‌عنوان غذا نمی‌خورند. حیوانات وحشی نیز همین‌طورند. اما ما خودمان را عادت داده‌ایم که به احساسِ سیری‌مان توجه نکنیم و چه گرسنه باشیم و چه نباشیم، سروقت غذا بخوریم. این نکته برای کاهش اضافه‌وزن بسیار مهم و البته بسیار عقلانی است، ولی اغلب به آن توجه نمی‌کنیم. اگر گرسنه نیستید، غذا نخورید.

بدن انسان هوشمندانه عمل می‌کند و به همین دلیل، در موارد کاهش دریافت انرژی، با کاهش هزینه‌کردِ انرژی به آن واکنش نشان می‌دهد تا کمبود انرژی باعث مرگ نشود. اگر بدن انسان بخواهد با دریافت هزار و پانصد کالری در روز همچنان ۳ هزار کالری انرژی مصرف کند چه می‌شود؟ اول منابع چربی مصرف می‌شوند، سپس منابع پروتئین و بعد فرد می‌میرد و تمام. هوشمندیِ بدن در همین است که بلافاصله مصرف کالری را به هزار و پانصد کالری در روز کاهش می‌دهد تا تعادل برقرار شود. بدن در اغلبِ موارد هزینه‌کردِ کالری را حتی کمی پایین‌تر (مثلاً در حد هزار و چهارصد کالری در روز) نگه می‌دارد تا برای بدن حاشیهٔ امن ایجاد شود.

چه عواملی باعث افزایش وزن می‌شوند؟ علت فرعی: کالری‌ای که می‌خورید بیشتر از کالری‌ای است که می‌سوزانید. اگر کالری‌ای که می‌خوریم بیشتر از کالری‌ای باشد که می‌سوزانیم، باید گفت علت اصلی بروز این مشکل «انتخاب» هایی است که می‌کنیم. ما انتخاب می‌کنیم و تصمیم می‌گیریم به‌جای کلم‌بروکلی چیپس بخوریم و به‌جای ورزش‌کردن بنشینیم و تلویزیون تماشا کنیم. با این استدلال، چاقی به‌جای یک بیماری، که باید مورد بررسی قرار بگیرد، به مشکلی شخصی و شخصیتی تبدیل می‌شود. به‌جای جست‌وجوی علت اصلیِ چاقی، مشکل را تبدیل می‌کنیم به - خوردن بیش‌از حد (پرخوری)، یا - ورزش خیلی کم (کاهلی). پرخوری و کاهلی دو گناه از هفت گناهِ کبیره‌اند. ما به کسانی که چاق‌اند می‌گوییم «خودشان این بلا را سر خودشان آورده‌اند» یا اینکه «خودشان را رها کرده‌اند».

نظریه‌ای که می‌گوید کالریِ بالای دریافتی دلیل بروز چاقی است مبتنی بر این فرض است که افزایش یا کاهش میزانِ چربی در بدن فرایندی بی‌نظم و بی‌حساب است که می‌تواند تحت کنترل آگاهانهٔ ما قرار بگیرد. ولی واقعیت این است که هیچ نظامی در بدنمان بی‌نظم و غیرقابل‌کنترل نیست. هورمون‌ها تمام نظام‌های بدن را با دقتِ تمام تنظیم می‌کنند. تیروئید، پاراتیروئید، سمپاتیک، پاراسمپاتیک، تنفس، گردش خون، کبد، کلیه، دستگاه گوارش و آدرنال، همه تحت کنترل دقیقِ هورمون‌ها هستند. چربیِ بدن هم همین‌طور است. برای کنترل وزن بدنمان، حتی چند نظام به‌طور هم‌زمان دخیل‌اند. انباشت چربی در بدن دراصل به‌دلیل اختلال در توزیعِ انرژی است، مثلاً انرژیِ مازاد در بدن، به‌جای اینکه وقف تولید گرما بشود، به تولید چربی اختصاص می‌یابد. اکثریت این تصمیم‌ها در بدن به‌طور خودکار گرفته می‌شوند و ورزش تنها عاملی است که تحت کنترل آگاهانهٔ ماست و می‌تواند مؤثر باشد.

گرسنگیْ تأثیرات جسمی و روانیِ عمیقی روی این مردان جوان گذاشت. ازجملهٔ ثابت‌ترین نتایجی که به دست آمد احساس مداومِ سرما ازسوی این افراد بود. یکی از آن‌ها می‌گفت «دائم احساس می‌کردم هوا سرد است. وسط تابستان در روزی آفتابی موقع پیاده‌روی روی پیراهنم ژاکت می‌پوشیدم تا گرم بشوم. هم‌اتاقی‌ام که در این آزمایش شرکت نمی‌کرد و غذای مناسب می‌خورد با لباس معمولی می‌خوابید، ولی من دو پتو روی خودم می‌کشیدم».

ما، به‌خاطر اشتباه‌گرفتنِ دلایل فرعی و اصلی، فکر می‌کنیم راه‌حل چاقی مصرفِ کالریِ کمتر است.

فرض کنید ما ۲ هزار کالری انرژی شیمیایی (مواد غذایی) را در یک روز مصرف کنیم. سرنوشت آن ۲ هزار کالری انرژی در سوخت‌وسازِ بدن چیست؟ انرژی موردنظر عمدتاً صرف این کارها می‌شود: - تولید گرما؛ - تولید پروتئین جدید؛ - تولید استخوان جدید؛ - تولید ماهیچه‌های جدید؛ - شناخت (مغز)؛ - افزایش ضربان قلب؛ - افزایش حجم ضربان (قلب)؛ - ورزش/فعالیت بدنی؛ - سم‌زدایی (کبد)؛ - سم‌زدایی (کلیه)؛ - هضم (لوزالمعده و روده)؛ - تنفس (ریه‌ها)؛ - دفع (رودهٔ بزرگ)؛ - تولید چربی.

کاهش وزن با کاهش کالری دریافتیْ فقط در صورتی عملی است که کالریِ مصرفی ثابت بماند. ولی واقعیت این است که کاهش میزان کالری دریافتی در بدن باعث کاهشِ کالریِ مصرفی می‌شود و چون بدن انرژیِ مصرفیِ خود را کاهش می‌دهد، وزنمان با نخوردنِ غذا کم نمی‌شود. برخی‌از آزمایش‌هایی که درزمینهٔ کاهش کالری انجام شده‌اند دقیقاً این را نشان می‌دهند.

رژیم‌های سخت غذایی مبتنی بر این فرض‌اند که ما می‌توانیم آگاهانه خوراکمان را کنترل کنیم. اما این فرض تأثیر قدرتمند هورمون‌ها روی بدنمان را نادیده می‌گیرد. یکی از ویژگی‌های اصلی بدن انسان هموستاز یا سازگاری با تغییرات است. محیطی که اطراف بدن ماست هر لحظه درحال تغییر است. بدن ما در پاسخ به این تغییرات تغییر می‌کند تا اثر تغییرات را به حداقل برساند و به وضعیت قبلیِ خود بازگردد. وقتی سعی می‌کنیم وزنمان را کاهش بدهیم، همین اتفاق می‌افتد.

میزان وزن هر فرد به کیلوگرم تقسیم بر مربع قد او به متر. اگر این عدد برای کسی بالای سی باشد، در علم پزشکی او را چاق تعریف می‌کنند.