بریده‌هایی از کتاب تنها راه پایداری زندگی زناشویی

مفهوم عمیقی که زندگی حیوانی ما را تبدیل به زندگی انسانی می‌نماید، مفهوم «معنای زندگی» است. انسان در بیشترین لذت‌ها و کامل‌ترین شرایط رفاهی از زندگی خشنود نخواهد بود، مگر این‌که برای چرایی زندگی پاسخی درخور و قابل‌اعتنا یافته باشد. «زندگی چرخشی» انسان را دچار احساس پوچی و بی‌هدفی می‌کند و اگر نه برای همه، برای نخبگان و اندیشه‌ورزان غیرقابل‌تحمل است.

خودآزاری تقریبا همیشه با دیگرآزاری همراه است.

زندگی جنسی زنان هیستریک خصایص جالبی را در این زمینه نشان می‌دهد. بسیاری از زنان هیستریک موقعی که نوبت عمل جنسی واقعی می‌رسد کاملاً سرد هستند و نمی‌توانند به اوج لذت جنسی برسند. از سوی دیگر، این زنان اغلب طنازند و به‌طور فعال، عشوه‌گر و اهل معاشقه و مغازله‌اند. آن‌ها استعداد جذب مردان و تحریک‌شان را دارند. اما در لحظه وحدت جنسی احساس چندانی ندارند. این نوع میل جنسی هیستریک را می‌توان رابطه جنسی بدوی دانست. آنچه برای انعقاد نطفه لازم است تنها این است که مرد تحریک و وادار به عمل جنسی شود. وقتی کار به اینجا رسید، برای زنی که به نقطه وحدت رسیده، تجربه کردن هر چیز دیگری به منزله اتلاف انرژی است. اوج لذت جنسی برای زن از نظر زیست‌شناسی ضروری نیست و انعقاد نطفه بدون آن هم می‌تواند صورت پذیرد.

وضعیت زنان امروز بسیار خطرناک است؛ زیرا آن‌ها خود را از گروه کوچکی از کهن‌الگوها جدا می‌کنند و به گروه بزرگ‌تری از آن‌ها نزدیک می‌شوند، اما گروه جدید هنوز کاملاً قابل رؤیت نیست. به این مفهوم، موقعیت آن‌ها با موقعیت کسی که افسردگی دوران گذار را می‌گذراند متفاوت است. وضعیت امروز زنان طوری است که گویی آن‌ها در دریا هستند: قاره کهن در حال ناپدید شدن است و قاره جدید هنوز آشکارا دیده نمی‌شود. چنین گذاری، نوعی خلأ کهن‌الگویی را به همراه می‌آورد. کشتی گمشده زنانگی در حال جستجو، بی‌پناه و سرگردان روی پهنه اقیانوس عظیم شناور است. این وضعیت گذارِ کهن‌الگویی، یکی از دلایلی است که بسیاری از زنان می‌خواهند خودشان را پیدا کنند و آرزو دارند خودشان باشند و فقط زندگی خودشان را بکنند. زنان بارها و بارها به سراغ روان‌شناسان، مشاوران یا روان‌پزشکان می‌روند و می‌گویند که ناشاد هستند و دل‌شان می‌خواهد حتی یک بار هم که شده زندگی دلخواه خودشان را بکنند، خودشان باشند یا خودشان را پیدا کنند.

در دوره بلوغ، کهن‌الگوی کودک به عقب می‌رود و کهن‌الگوی جوان برمی‌خیزد. حوالی سن چهل سالگی کهن‌الگوی جوانی عقب‌نشینی می‌کند و کهن‌الگوی میانسالی وارد میدان می‌شود. وقتی یک کهن‌الگو از کهن‌الگوی دیگر جدا می‌شود، شاهد افسردگی‌های دوران گذار در زندگی افراد می‌شویم. افسردگی‌های دوران بلوغ و دوران چهل سالگی مشهورند. این نوع افسردگی در زندگی فرد را می‌توان برطرف و بر آن غلبه کرد؛ چرا که ما دقیقا می‌دانیم کدام کهن‌الگو در حال جدا شدن است.

می‌توان ادعا کرد در بیشتر فرهنگ‌ها بخش عظیمی از فعالیت‌های بشر، مثل غذا خوردن، شکار کردن، سوار کشتی شدن و غیره، با نوعی مراسم مذهبی همراه‌اند. با این حال شایان ذکر است هیچ چیز در طول زندگی به اندازه ازدواج با مراسم مذهبی احاطه نشده است. تنها با تولد و مرگ با همین جدیت برخورد می‌شود.

رستگاری و خوشبختی به‌عنوان هدف، یکدیگر را نقض می‌کنند. راه رسیدن به خوشبختی الزاما شامل رنج بردن نمی‌شود. ما برای رفاه حالمان باید شاد باشیم و سرمان را با پرسش‌های بی‌پاسخ درد نیاوریم. انسان شادمان با اعضای خانواده و عزیزانش سر میز می‌نشیند و از خوردن غذایی مقوی لذت می‌برد. اما کسی که در پی رستگاری است با شیطان و دنیا گلاویز می‌شود و با مرگ روبه‌رو می‌شود، حتی اگر تمام این‌ها در آن لحظه خاص ضروری نباشد.

اگر کسی با استفاده از تیزبینی روان‌شناسانه رؤیای نهاد اجتماعی‌ای را در سر می‌پروراند که از هیچ نظر کارآیی نداشته و هدفش تنها عذاب دادن اعضای آن باشد، مطمئنا ازدواج معاصر و نهاد خانواده امروزی را اختراع می‌کرد. دو نفر از دو جنس متفاوت، با تصورات، رؤیاها و داستان‌های بی‌نهایت متفاوت و با میزان قدرت و سرزندگی متفاوت به یکدیگر قول می‌دهند که تمام شب‌ها و روزها، یعنی تمام عمر با هم باشند. هیچ‌یک از آن‌ها قرار نیست تجربه دیگری را خراب کند؛ هیچ یک قرار نیست دیگری را کنترل کند و هر دوی آن‌ها قرار است به یکدیگر کمک کنند تا تمام توان بالقوه‌شان را به ظهور برسانند. اما این سوگند قدرتمند اغلب اوقات فقط در خلسه جنسی خود را نشان می‌دهد. چنین خلسه‌ای عالی است؛ اما آیا بستر محکمی برای یک عمر با هم بودن هم هست؟

به محض این‌که ما ازدواج را با تصاویر بیگانه‌ای ــ مثل خوشبختی، سعادت و سرپناه کودکان ــ برابر می‌کنیم، ازدواج نهادی بی‌معنی، رو به زوال و کسل‌کننده به‌نظر می‌رسد که بیشتر به‌دست دستگاه عظیم روان‌شناسان و مشاوران ازدواج زنده نگه داشته شده است.

هر یک از زوجین اختلالات و انحرافات عصبی خاص خود را دارند. اما ازدواج ربطی به درمان زوج‌ها از سوی یکدیگر ندارد و حتی قرار نیست آن‌ها یکدیگر را به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای تغییر دهند؛ این ممکن نیست.