بریده‌هایی از کتاب گورستان پراگ

تمام آن‌چه دربارهٔ یهودیان می‌دانم چیزهایی است که پدربزرگم به من یاد داده است. می‌گفت: «آن‌ها بی‌خداترین مردم‌اند.» «آن‌ها با این عقیده شروع می‌کنند که خوبی باید در این دنیا اتفاق بیفتد نه آن‌سوی گور. بنابراین آن‌ها فقط برای فتح همین دنیا کار می‌کنند.»

بیشتر کسانی که به فرقه‌های مخفی می‌پیوندند فرصت‌طلبانی هستند که می‌خواهند پیشرفت کنند و هیچ هدف ارزشمندی ندارند. با چنین آدم‌هایی دست‌یابی به هدف برای ما آسان خواهد

ما باید از کوته‌فکری، بی‌ثباتی و فقدان عقل سلیم توده‌ها برحذر باشیم. توده کور است و هیچ بصیرتی ندارد؛ لحظه‌ای به راست گوش می‌دهد، لحظه‌ای به چپ. آیا توده‌ها می‌توانند امور کشور را اداره کنند بی‌آن‌که آن‌ها را با منافع شخصی خودشان اشتباه بگیرند؟ آیا آن‌ها می‌توانند دفاع در مقابل دشمنان خارجی را سازمان‌دهی کنند؟ این مطلقاً غیرممکن است، چون هر برنامه‌ای، وقتی به تعداد اذهان توده‌ها تقسیم شود، ارزشش را از دست می‌دهد و درنتیجه فهم‌ناپذیر و غیرعملی می‌شود. فقط خودکامه قادر است در مقیاس کلان برنامه‌ریزی کند و در سازوکار ماشین دولت به هر نفر نقشی بدهد... تمدن نمی‌تواند بدون استبداد مطلق وجود داشته باشد، زیرا تمدن فقط تحت حمایت فرمانروا، هرکس که باشد، می‌تواند رشد کند و نه به‌دست توده‌ها

د. بازی هرچه عوض دارد گله نداردِ زیبایی بود

فکر نمی‌کنم مؤمن باشم. مؤمن به چیزی اعتقاد دارد. آیا من به چیزی اعتقاد دارم؟ گمان نمی‌کنم.

در سیاست زور مطلق تنها برنده است، خشونت باید اصل باشد و فریب و ریاکاری قانون. شر تنها راه رسیدن به خیر است. ما نباید به فساد، فریب و خیانت بسنده کنیم: هدف وسیله را توجیه می‌کند.»

گروهی از نویسندگان بد و دانشمندان فرضی به مبارزه پیوسته‌اند و خواستار تجدیدنظر در پرونده شده‌اند. این آدم‌ها که هستندـ پروست، فرانس، سوره، مونه، رنار، دورکهایم؟ از قماش آدم‌هایی که به محفل آدام رفت‌وآمد می‌کردند نیستند. به من گفته‌اند که پروست بیست‌وپنج‌ساله‌ای منحرف است که آثارش خوشبختانه منتشر نشده‌اند و مونه نقاشی دست‌چندم‌ـ یکی دو تا از نقاشی‌هایش را دیده‌ام که به دنیا از پشت چشمی قی‌زده نگاه می‌کنند. تصمیمات دادگاه نظامی چه ربطی به نویسندگان و نقاشان دارد؟ به‌قول درومان، بیچاره فرانسه. کاش این «انتلکتوئل‌ها» ـ نامی که کلمانسو، آن مدافع اهداف دست‌نیافتنی بر آن‌ها گذاشته‌ـ ذهن‌شان را متوجه معدود چیزهایی می‌کردند که از آن‌ها اندکی سر درمی‌آو

بازی هرچه عوض دارد گله نداردِ زیبایی بود که در آن نیازی به اتهامات ساختگی نبود، چون تنها کاری که باید می‌کردید این بود که آن‌چه را رقیب به‌طرف‌تان انداخته است به خودش برگردانید.

اما همه می‌پرسند چرا من از نعمت ثروت برخوردار نیستم (یا دست‌کم آن‌قدر که دلم می‌خواست برخوردار نیستم)؟ چرا من مثل دیگرانی که کم‌تر از من سزاوارند مورد مرحمت نبوده‌ام؟ هیچ‌کس باور نمی‌کند که بدبختی‌هایش ممکن است ناشی از کاستی‌های خودش باشد؛ به همین خاطر است که باید مقصری پیدا کند.

زمانی بود که پر از جاه‌طلبی و بسیار مشتاق آموختن بودم؛ و روزی از پی روز دیگر این واقعیت که مادر طبیعت، در یکی از آن لحظات شور و شوقش، بر من آن مهر نبوغی را که گاه‌وبیگاه بر آدم‌ها می‌زند نزده است دل‌سردم می‌کرد.