بریده‌هایی از کتاب راز دیدار علم

نگاه خدا به قدری اهمیت دارد که بالاترین عذاب قیامت این است که خداوند اصلاً به بعضی‌ها نگاه نکند.

جهانی بنشسته در گوشه‌ای فرمود: اگر مردم محاسن کلام ما را می‌دانستد، حتما اطاعت می‌کردند. پیش‌فرض این روایت است که کلام اهل بیت، پر است از محاسن. نیاز نیست تو کلام ما را زیبا کنی، کلام اهل بیت بدون پیراستن زیباست، چرا که این دل‌پذیری درون‌زاست. فقط اصل کلام را پیدا کن و مردم را از آن آگاه کن! آن کلام پر است از محاسن. اگر آن را خوب به مردم برسانی، همه عاشق می‌شوند. عاشق مطیع.

اگر مرد رهی، بسم‌الله! امام صادقی که وصفش در علم و شاگرد‌پروری زبان‌زد است، حرف‌های اصلی و اصیلش را همین‌طور به هرکس عرضه نمی‌کند. درک آن معارف بلند، سختی‌های خاص خودش را دارد. به اشاره حافظ: «نازپرورد تنعم نبرد راه به دوست عاشقی شیوه رندان بلاکش باشد»

فلمّا ضاق صدری صبرت لب‌ریز شده است؟ (حتّی عیل صبری) باید کاملا برید تا وصل اتفاق بیفتد. تا صبرت لب‌ریز نشده و تا سینه‌ات تنگ نشده، از فرج خبری نیست. حقیقت امن یجیب هم همین بود: هرگاه اضطرار پیش آید، باید منتظر جواب بود.

سه توصیه مبنایی برای جویندگان علم امام در طلیعه کلامش سه توصیه برای طالبان علم فرموده بود! امام صادق فرموده بود: علم به تعلم نیست، بلکه نوری است که از طرف خداوند بر دل‌ها می‌تابد، اینک اگر طالب علم هستی: ۱. ابتداء از خود حقیقت عبودیت را بخواه. ۲. علم را برای عمل طلب کن. ۳. از خداوند بخواه تا فهم شما را زیاد کند.

اثر محیط نورانی در منظومه علم خودت را به زحمت نینداز، اساس علم نور است. جان علوم، نورانیتی است که در دل جامعه می تابانند. العلم نور و آن را به هر دلی نمی تابانند. این را امام صادق به صراحت به عنوان بصری فرمود: لَیْسَ الْعِلْمُ بِکثْرَةِ التَّعَلُّمِ إِنَّمَا هُوَ نُورٌ یَقَعُ فِی قَلْبِ مَنْ یُرِیدُ اللَّهُ أَنْ یَهْدِیَه‌ (منیة المرید، ص: ۱۴۹) علم به آموختن نیست، بلکه علم نور است که خدا آن را در دل هرکه هدایتش را بخواهد، قرار می دهد.

امام گفت: علم به تعلم نیست، بلکه نوری است که از طرف خداوند بر دل‌ها می‌تابد. اینک اگر طالب علم هستی ابتداء از خود حقیقت عبودیت را بخواه، علم را برای عمل طلب کن و از خداوند بخواه تا فهم شما را زیاد کند.

اثر محیط نورانی در فکر (در اطراف روش‌های ناگفته تحقیق و پژوهش) محمد‌بن‌ادریس شافعی در سال۱۵۰ هجری متولد شده و در سال ۲۰۴هجری فوت شده که مجموعاً ۵۴ سال عمر کرده است، عجیب این است هنگامی که شافعی در مصر فوت کرد، احمد‌بن‌حنبل که وهابی‌ها افتخار می‌کنند که او امام آن‌هاست، پیراهن شافعی را شست و از آبش تبرک جست. ما به ضریح پیغمبر اکرم و ائمه معصومین (علیهم‌السلام) تبرک می‌جوییم، از نظر آن‌ها شرک است و حال آن‌که امام آن‌ها (احمد‌بن‌حنبل) به آب پیراهن شافعی تبرک جست!

هم‌پای عنوان می‌توان ۱) هم راه رسیدن به علم امام را یاد گرفت، فقط با این ملاحظه که مسافر در این سفر، خود را به جای عنوان قرار دهد. ۲) هم از تحفه‌ای که نصیب عنوان شده است، بهره ببرد. از تحفه عنوان، شما هم فیض ببرید! هم ماهی‌گیری، هم ماهی!

دعای مضطر مستجاب است «قید دیگری برای دعا آورده و آن این است که فرموده: «اذا دعاه» وقتی او را بخواند و این برای آن است که بفهماند خدا وقتی دعا را مستجاب می‌کند که داعی، به راستی او را بخواند، نه این‌که در دعا رو به خدا کند و دل به اسباب ظاهری داشته باشد و این وقتی صورت می‌گیرد که امید داعی از همه اسباب ظاهری قطع شده باشد، یعنی بداند که دیگر هیچ کس و هیچ چیز نمی‌تواند گره از کارش بگشاید، آن وقت است که دست و دلش با هم متوجه خدا می‌شود و در غیر این صورت همان‌طور که گفتیم غیر خدا را می‌خواند. پس اگر دعا صادق بود، یعنی خوانده شده فقط خدا بود و بس، در چنین صورتی خدا اجابتش می‌کند و گرفتاریش را که او را مضطر کرده بر طرف می‌سازد.» (ترجمه المیزان، ج۱۵)