کتاب انگیزه های پنهان در رفتارهای آشکار

کتاب انگیزه های پنهان در رفتارهای آشکار نوشتهٔ کوین سیملر و رابین هنسون و ترجمهٔ مریم تقدیسی است و انتشارات بذر خرد آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب انگیزه های پنهان در رفتارهای آشکار

ما انسان‌ها نه‌تنها در راستای منافع خودمان بر اساس انگیزه‌های پنهانی عمل می‌کنیم، بلکه مغزمان، برای آنکه در برابر خودمان و دیگران خودخواه به نظر نرسیم، ما و ذهن آگاهمان را در تاریکی نگه می‌دارد؛ هرچه کمتر از انگیزه‌های ناپسندمان خبر داشته باشیم، در پنهان‌کردنش از دیگران موفق‌تریم! کوین سیملر و رابین هنسون در دو بخش اندیشهٔ خود را توضیح می‌دهند. در بخش اول از چرایی پنهان‌کردن انگیزه‌هایمان می‌گویند، اینکه چگونه مشوق‌های اجتماعی ذهنمان را تحریف می‌کنند. هدف نویسندگان در بخش اول کتاب این است که ما را چشم در چشم «فیل در مغزمان» قرار بدهند. در بخش دوم، با کمک شناخت حاصل از بخش پیشین، به انگیزه‌های پنهان در زندگی روزمره در طیف گسترده‌ای از روابط انسانی می‌پردازند.

شجاعت رویارویی با این آگاهی را وقتی داشته باشیم، هم خودمان، عملکرد مغزمان و دلایل تصمیم‌هایمان را بهتر خواهیم شناخت و هم احتمالاً خودمان را کمتر سرزنش می‌کنیم و مقصر می‌دانیم. همه‌چیز تقصیر مغز است!

موضوع اصلی کتاب، اینکه ما از لحاظ راهبردی فاقد تشخیص ابعاد کلیدی انگیزه‌های خود هستیم، سالیان سال به اشکال مختلف مطرح بوده است. این موضوع را نه‌تنها شاعران، نمایش‌نامه‌نویسان و فلاسفه، که فرزانگان بیشماری مطرح می‌کنند، دست‌کم زمانی که با آن‌ها به‌طور خصوصی و در حال و هوای مناسب ملاقات می‌کنید.

این کتاب به دو بخش تقسیم شده است:

در بخش اول، «چرا انگیزه‌هایمان را پنهان می‌کنیم»، به چگونگی تحریف ذهن‌ به‌وسیلهٔ مشوق‌های اجتماعی پرداخته‌ شده است؛ ازجمله اعوجاجِ پیچیدهٔ خودفریبی. در لوقا پرسیده شده است: «در حالی که خودتان کُنده‌ای در چشم دارید، چرا نگران تراشهٔ چوب در چشم دوستتان هستید؟». نویسندگان هم به زبان استعارهٔ این کتاب پرسیده‌اند: «وقتی فیلی در ذهن دارید، چرا باید نگران موشی در ذهن دوستتان باشید؟» هدف نویسندگان در بخش اول این است که تا جای ممکن به‌طور مستقیم با این فیل مواجه شویم؛ به آن خیره شویم بدون اینکه پلک بزنیم یا نگاهمان را به سمت دیگری برگردانیم.

در بخش دوم، «انگیزه‌های پنهان در زندگی روزمره»، با استفاده از شناخت جدیدی که از فیل به‌دست آورده‌ایم، به تخریب طیف گسترده‌ای از رفتارهای انسانی، هم در مقیاس کوچک و فردی و هم در عظیم‌ترین نهادها پرداخته شده است. در این بخش پی می‌بریم مسائل اغلب همان‌هایی نیستند که در ظاهر به نظر می‌رسند.

این کتاب ثمرهٔ همکاری کوین و رابین برای پایان‌نامه‌شان است. رابین سال‌ها دربارهٔ موضوع این کتاب بلاگ‌نویسی می‌کرد. کوین در سال ۲۰۱۳ برای دومین بار به تحصیل در مقطع دکترا فکر کرد، ولی به جای آن به رابین پیشنهاد داد از تشریفات تحصیلی صرف‌نظر و به‌طور غیررسمی به‌عنوان دانشجو و مشاور با هم کار کنند. و این کتاب ثمرهٔ همکاری آن‌هاست: به نوعی یک پایان‌نامهٔ دکترا. 

خواندن کتاب انگیزه های پنهان در رفتارهای آشکار را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به کسانی که با ساختار مغزشان می‌خواهند بیشتر آشنا شوند پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب انگیزه های پنهان در رفتارهای آشکار

«حکایت چوب‌سرخ‌ها

کالیفرنیا، زادگاه کوین، به‌دلیل داشتن گونهٔ بلندترین درخت در دنیا مشهور است: سکویای همیشه‌سبز یا چوب‌سرخ ساحلی بلندترین گونهٔ زندهٔ درخت‌ها در ارتفاع ۱۱۵ متری از کف جنگل‌ها قرار دارند. شواهدی هستند که نشان می‌دهند در گذشته درختان بلندتری هم به ارتفاع ۱۲۲ متر یا بیشتر در این جنگل‌ها وجود داشته‌اند. این تقریباً همان ارتفاعی است که مویینگی دیگر در آن عمل نمی‌کند. چنانچه ارتفاع درخت از این بیشتر باشد، نمی‌تواند آب را از ریشه‌ها به بالاترین برگ‌های خود منتقل کند. ازاین‌رو چنانچه ارتفاع این درختان کمی بیش از این بود، زیستشان ناممکن می‌شد.

ولی ارتفاع چیزی نیست که به‌راحتی به دست آید، چه برای درختان چوب‌سرخ و چه سایر درختان. بلندا یافتن و مقاومت در مقابل باد و نیروی جاذبه مستلزم صرف نیرو و مادهٔ بسیار است؛ نیرو و ماده‌ای که در غیر این صورت می‌توانست ریشه‌های قوی‌تری ایجاد کند، رشد افقی بیشتری برای کسب نور بیشتر داشته باشد یا به امید داشتن جوانه‌های بیشتر تولید بذر و آنها را پخش کند.

پس علت این همه سختی چیست؟ چرا درختان این همه نیرو صرف رشد عمودی می‌کنند؟

این به گونهٔ درخت بستگی دارد. برخی از درختان بلند می‌شوند تا بتوانند به شکلی کارآمدتر بذرافشانی کنند. سایر گونه‌ها این کار را به‌منظور محافظت از برگ‌هایشان از درخت‌خوران زمینی انجام می‌دهند، مانند درخت اقاقیا که سعی می‌کند از دسترس زرافه‌ها در امان بماند. ولی اکثر درختان بلند می‌شوند تا بتوانند از نور آفتاب بیشتری استفاده کنند. جنگل محیطی به‌شدت رقابتی است و نور خورشید در آن اندک، ولی منبعی حیاتی است. و حتی اگر شما یک سکویا، یعنی جزء بلندترین گونهٔ درختان هستید، باز هم باید نگران دریافت نور بیشتر باشید؛ چون در جنگلی قرار دارید که سایر درختان آن هم سکویا هستند.»