کتاب ولگردان

«ولگردان و داستان‌های دیگر» نوشته ماکسیم گورکی(۱۹۳۶-۱۸۶۸)، نویسنده روس است. این کتاب دربردارنده ۱۶ داستان کوتاه از این نویسنده برجسته ادبیات روس است.

در بخشی از داستان «در استپ» که از داستان‌های مشهور گورکی است می‌خوانیم:

ما سه نفر بودیم، ارتباط ما، به سابقه‌یی طولانی بستگی نداشت. در یکی از میخانه‌های «خرسون» واقع در سواحل رود «دنی پر» به یکدیگر برخوردیم؛ و این ارتباط شروع شد: یکی از ما سربازهنگ راه‌آهن بود، زیرا سابقآ نزدیک «ورشو»، به نگاهبانی راه اشتغال داشت؛ او مردی درشت اندام، دارای رنگی سرخ و دیدگانی آرام و تودار بود. آلمانی حرف می‌زد و از وضع زندان‌ها کاملا آگاه بود. هر یک از ما دلایل قاطعی داشت که به یادآوری روزگار گذشته خویش علاقه فراوانی ندارد. همین امر موجب اعتماد و پیوستگی ما به یکدیگر گردیده بود. ظاهرآ چنین می‌پنداشتیم که به هم اطمینان داریم، ولی باطنآ هیچ یک از ما به خودش هم اعتماد نداشت.

رفیق دیگرمان مردکی لاغر و دارای لب‌هایی نازک بود که پیوسته آنها را به یکدیگر می‌فشرد تعریف می‌کرد که سابقآ دانشجوی دانشکده مسکو بوده است. سرباز و من گفته او را بدون چون و چرا پذیرفتیم.

درحقیقت سرباز یا دزد یا کارآگاه بودن او در ایام گذشته، آن زمان در نظر ما کاملا یکسان می‌نمود. زیرا از گرسنگی رنج می‌کشید؛ در شهرها توجه پلیس را به خود جلب می‌کرد و در روستاها مورد بدگمانی دهاتی‌ها قرار می‌گرفت، از پلیس و دهاتی متنفر بود، و نسبت به آنها کینه‌ای مثل کینه حیوان ناتوان و خسته و گرسنه‌یی داشت.

سومین نفر من بودم. در سایه همین فروتنی، که از زمان کودکی همواره نقطه ضعف من بوده است. از خصال خود، حتی یک کلمه هم برای شما تعریف نخواهم کرد و چون نمی‌خواهم مرا ضعیف‌النفس بشمارید، درباره خطاهای خود سکوت اختیار می‌کنم.