کتاب نظریه ای درباره شغل های مزخرف

کتاب نظریه ای درباره شغل های مزخرف نوشتهٔ دیوید گریبر و ترجمهٔ علیرضا شفیعی نسب است و انتشارات ترجمان علوم انسانی آن را منتشر کرده است.

درباره کتاب نظریه ای درباره شغل های مزخرف

تصور کنید که یک روز از خواب بیدار شویم و ببینیم مکانیک‌ها، کارگران شهرداری، معلمان، یا پزشکان و پرستاران ناپدید شده‌اند. احتمالاً به‌زودی دردسرهای زیادی خواهیم داشت و کم‌کم فجایعی رخ خواهد داد. اما حالا فرض کنید شغل‌هایی مثل کارشنـاس راهبرد مالـی، لابیگر، مدیرکل امور راهبردی یا دستیار ویژۀ مدیرکل در امور اداری یک‌شبه محو شوند؛ به نظرتان مشکل خاصی پیدا می‌شود؟ دیوید گریبر، استاد فقید انسان‌شناسی در مدرسۀ اقتصاد و علوم سیاسی لندن، در سال ۲۰۱۳ یادداشتی جنجالی منتشر کرد و مدعی شد که در جهان امروز دست‌کم نیمی از شغل‌ها کاملاً بیهوده‌اند و وجود آن‌ها جراحتی عمیق بر روان افراد جامعه وارد می‌کند. یادداشت او خیلی ‌زود محبوب شد و برش‌هایی از آن سر از در و دیوار متروی لندن درآورد. گریبر معتقد است کسانی که مشغول این‌قبیل کارها هستند روز را شب می‌کنند بی‌آنکه ارزش و معنایی در کار خود بیابند و بدتر آنکه نمی‌توانند از این بی‌معنایی سخن بگویند. بنابراین با معضلی نه صرفاً اقتصادی، که سیاسی و اخلاقی مواجهیم. او در کتاب نظریه ای درباره شغل های مزخرف با بیانی روشن و طنزآمیز انواع شغل‌های مزخرف را برمی‌شمرد و می‌کوشد ریشه‌های پیدایش این شغل‌ها و علل ماندگاری آن‌ها را بکاود و در نهایت سرنخ‌هایی برای اندیشیدن به راه‌حل این وضعیت پیدا کند.

خواندن کتاب نظریه ای درباره شغل های مزخرف را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به پژوهشگران حوزه‌های فلسفه، مدیریت و کسب‌وکار و جامعه‌شناسی پیشنهاد می‌کنیم.

درباره دیوید گریبر

دیوید گرِیبر استاد انسان‌شناسی در مدرسهٔ اقتصاد لندن و نویسندهٔ کتاب تاریخ پنج‌هزارسالهٔ بدهی بود و در مجلات هارپر، گاردین و بافلر نیز می‌نوشت. گرِیبر در سال ۲۰۲۰ درگذشت.

بخشی از کتاب نظریه ای درباره شغل های مزخرف

«شغل‌های نوچه‌ای آن دسته از کارهایی‌اند که تنها دلیل یا دلیل اصلی وجودشان القای حس یا ظاهرِ جلال‌وجبروت در فردی دیگر است.

این دسته را می‌توان «خدم‌وحشم فئودالی» هم نامید. در سرتاسر تاریخ ثبت‌شده، مردان و زنان ثروتمند و قوی معمولاً دور خود را پر از انواع و اقسام خدمتکاران و مشتریان و پاچه‌خاران و نوکران کرده‌اند. تمام این افراد در خانهٔ آن بزرگ‌زاده استخدام نمی‌شوند، و خیلی از استخدام‌شده‌ها باید دست‌کم اندکی کار واقعی کنند. اما به‌خصوص در رأس هرم معمولاً گروهی هستند که کارشان اساساً این است که هیچ نکنند و جلال‌وجبروت خود را به رخ بکشند. بدون خدم و حشم نمی‌توان باشکوه بود. و برای آنان که واقعاً باشکوه‌اند، بهترین گواه بزرگی‌شان همین است که خادمان یونیفرم‌پوشِ اطرافشان بی‌فایده‌اند. مثلاً، تا همین دوران ملکه ویکتوریا، خانواده‌های ثروتمند انگلستان هنوز پادو استخدام می‌کردند: خدمتکاران یونیفرم‌پوشی که فقط یک هدف داشتند، کنار درشکه‌ها بدوند تا مبادا دست‌اندازی در جاده باشد.

معمولاً به خدمتکارانی ازاین‌دست وظیفه‌هایی پیش‌پاافتاده می‌دهند تا وجودشان را توجیه کند. اما این فقط بهانه است و واقعیت چیز دیگری است: مقصود اصلی همان استخدام جوانانی خوش‌چهره با یونیفرم پرزرق‌وبرق است که با آن ظاهر شیک کنار در بایستند تا شما خودنمایی کنید یا هنگام ورودتان به هر محفلی جلوتر از شما گام بردارند. معمولاً به خادمانْ لباس و دم‌ودستکِ مدل نظامی می‌دهند تا چنین نشان دهند که فرد ثروتمندی که استخدامشان کرده چیزی شبیه گارد سلطنتی در اختیار دارد. تعداد چنین نقش‌هایی معمولاً در اقتصادهای مبتنی بر باج‌خواهی و توزیع مجدد غنایم به اوج خود می‌رسد.»