کتاب اندیشه‌های ناب؛ پرسش‌ها و پاسخ‌ها (دفتر سوّم: فضائل و قیام امام حسین علیه السلام)

در زیارت عاشورا می‌فرماید: «اللَّهُمَّ لَک الْحَمْدُ حَمْدَ الشَّاکرِینَ لَک عَلَی مُصَابِهِم الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَی عَظِیمِ رَزِیتِی ‌»، منظور از شُکر بر مصیبت سیدالشّهداء (ع) چیست؟ - مصیبت شهادت امام حسین (ع) که از اعظم مصائب است، از الطاف خفیهٔ خداوند تعالی است؛ لذا در حالی‌که برای آن عزاداری می‌کنیم، همانند حضرت زینب (س) که در اسارت، شاکرانه، رنج مصائب را تحمّل می‌کردند، شکر لطف خفیهٔ حق را هم به‌جای می‌آوریم؛ چنان‌که خودِ سیدالشّهداء (ع) هم در قتلگاه، شکر حق را به‌جای می‌آوردند.

.‌ از علامه طباطبایی (ره) صاحب تفسیر المیزان نقل شده که فرمودند: حضرت اباعبدالله (ع) برای رفع حجاب و موانع سیر الی الله به سالکین راه خدا عنایاتی عظیم دارند، خواهشمند است این جمله را شرح فرمایید؟ - گرچه همهٔ ائمهٔ هدی (ع) سفینهٔ نجات و مصباح هدایت هستند، لکن بنابر آنچه خودِ ائمهٔ طاهرین (ع) فرموده‌اند، کشتی حسین (ع) اَسرع است و از جملهٔ ویژگی‌های حضرت سیدالشّهداء (ع) رفع موانع و کمک در امر سیر و سلوک الی الله است و در نزد اولیاء خدا و اهل سیر و سلوک و کشف و شهود، فرمایش سیدنا الاستاد علاّمه طباطبایی (ره) یک امر مسلّم و مجرّبِ قطعی است.

چرا حضرت زینب (س) فرمودند: «مَا رَأَیتُ إِلَّا جَمِیلا» ایشان چه چیز زیبایی مشاهده کردند؟ - شهادت حضرت سیدالشّهداء (ع) از طرفی از الطاف خفیهٔ حضرت حق تبارک و تعالی بود. چنان‌که اسارت خاندان ایشان نیز که استمرار آن شهادت و ادامهٔ آن حرکت به‌شمار می‌رود نیز چنین بود، چرا که به سبب این شهادت و اسارت، اسلام احیاء گردید و حتّی توطئه‌های دشمنان اسلام را که بیش از چهل سال برای نابودی اسلام محمّدی و اسلام علوی و حتّی برچیدن اسلام ظاهری ادامه داشت، خنثی نمود و از طرف دیگر در این حادثه، حضرت سیدالشّهداء (ع) و یاران با وفای ایشان به فوز و فلاح ابدی نائل آمدند. بنابراین، از نظر شخصیت بی‌همتایی مانند حضرت زینب (س)، آنچه واقع شد، زیبایی، فوز و سعادت است و از هر لطف جلی بالاتر و بهتر است.

آیا کسانی که در سفر کربلا، امام حسین (ع) را همراهی نکردند، مرتکب گناه شدند؟ - بلی، گناه آنان، معصیتی بزرگ و نابخشودنی بوده و خِذلان این تخلّف در دنیا و آخرت به آنان رسید و بلکه لعن‌های زیارت مقدّسهٔ عاشورا هم متوجّه آنان است. در روایت صحیح السّند، نامه‌ای از حضرت امام حسین (ع) به محمّد ابن حنفیه وارد شده که آن حضرت در این نامه می‌فرمایند: «هر که با من بیاید، شهید خواهد شد و هر که نیاید حتماً رستگار نخواهد شد.»

منظور از این حدیث شریف که نبی اکرم (ص) فرمودند: «حُسینٌ مِنِّی وَ أنا مِنْ حُسین»‌ چیست؟‌ - تفسیر حدیث شریف نبوی آن است که شخص امام حسین (ع) از پیامبر گرامی (ص) است، زیرا آن بزرگوار سبط نبی مکرم (ص) بوده‌اند و شخصیت پیامبر گرامی (ص) هم از حسین بن علی (ع) است، چرا که اگر آن بزرگوار نبود، اسلام نبود و به بیان دیگر اسلام عزیز که شخصیت رسول گرامی (ص) است، متوقّف بر حسین بن علی (ع) است.

رابطهٔ گریه بر امام حسین (ع) و سیر و سلوک الی الله چیست؟ - گریه، عزاداری، توسّل و زیارت، آثار فراوانی دارد که از اهم آن امداد به انسان برای رسیدن به‌مقام لقاء و فناء است و در حقیقت، بهترین امداد برای شخص سالک در طی نمودن منازل هفت‌گانهٔ سیر و سلوک، همین است.

چرا امام حسین (ع) بر علیه معاویه و در زمان او اقدام به قیام نکردند تا ننگی مانند یزید به وجود نیاید؟ - دلایلی از جمله ثبات و استحکام حکومت مرکزی، موقعیّت به‌ظاهر مثبت و عوام‌فریبی و سیاست‌بازی معاویه، قیام امام حسین (ع) را بی‌نتیجه می‌کرد و آن قیام به نفع بنی‌امیّه تمام می‌شد؛ بنابراین قیام آن حضرت صلاح نبود و اساساً زمینه نداشت. البته خودداری از قیام، به معنای تأیید معاویه و حکومت او نبود و امام حسین (ع) معاویه را بزرگ‌ترین فتنه برای امّت اسلامی می‌دانستند؛ چنان‌که امام حسن (ع) نیز معاویه را تأیید نمی‌کردند، ولی به علل گوناگونی، مجبور به صلح با او و سکوت در برابر وی شدند و امام حسین (ع) تا زمان مرگ معاویه، به صلح‌نامه امام حسن (ع) پای‌بند بودند.