بریده‌هایی از کتاب آموزش سیاسی جلد ۱

ارسطو می‌نویسد: «هدف جامعه سیاسی نه تنها زیستن، بلکه خوب زیستن است وگرنه بندگان و حتی جانوران می‌توانستند گرد هم آیند و جامعه‌ سیاسی برپا کنند».

ماکیاولی معتقد است که شهریار برای حفظ قدرت همیشه به زور متکی نباشد زیرا زور وسیله بی‌کفایت و پرخرجی برای حکومت است.

به نظر ارسطو بالاترین فضایل میانه‌روی است، چنان که هر فضیلتی خود میانگین دو حد افراط و تفریط است.

هابرماس علم تجربی را تنها یکی از سه وجه شناخت انسانی قرار داد. وجه دوم معرفت، تفهم و رابطه میان انسان‌هاست که با میانجی‌گری زبان انجام می‌شود. این وجه به وجه کنشی آرنت شباهت دارد. وجه سوم علایق آزادی خواهانه و انتقادی است.

دموکراسی واژه‌ای است برگرفته از واژه‌های یونانی دموس به معنی مردم و کراسیا به معنی قدرت.

در مدل هگل هر یک از این مراحل واسطه‌هایی دارند. واسطه مرحله اول، زبان است که باعث می‌شود تا انسان به مفاهیم آگاهی پیدا کند. واسطه مرحله دوم، کار است که باعث می‌شود افراد یا گروه‌ها را با طبیعت سازگار سازد و فقط مرحله سوم است که ملت با خود ملت سازگاری پیدا می‌کند که واسطه آن نیز ثروت و دارایی‌هایی است که افراد در جامعه به دست می‌آورند.

احزاب سیاسی به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شوند: ۱- احزاب سیاسی راست دموکراتیک؛ مثل احزاب لیبرال، محافظه‌کار و دموکرات مسیحی ۲- احزاب سیاسی چپ دموکراتیک؛ مثل احزاب سوسیال دموکرات و کارگری. ۳- احزاب راست اقتدار‌طلب؛ مثل احزاب فاشیست و ناسیونالیست. ۴- احزاب چپ اقتدار‌طلب؛ مثل احزاب کمونیست.

آزادی و اخلاق دست به دست هم پیش می‌روند، یکی بدون دیگری ناممکن است.

ارسطو شاگرد افلاطون، سومین فیلسوف بزرگ یونان و معروف به معلم اول است. وی به مانند استادش مدرسه‌ای را به نام «لوکه‌ئوم» تاسیس کرد و در گذرگاه‌های باغ آن قدم زد و فلسفه آموخت، و از این رو مکتب او در یونان به «راهرویی» یا مشایی شهرت یافت.

اولین شاخص وجود آزادی در یک جامعه این است که عموم مردم آن امید به زندگی داشته باشند. دوم، احساس راحتی عموم مرد با سیستم دولتی و نخبگان است. سوم، وجود داشتن سطوح مختلف انتخاب برای عموم مردم است. چهارم، این است که دولت نباید تنها شکل‌دهنده فرهنگ اجتماعی باشد. پنجم، این است که اداره یک جامعه، هدایت یک جامعه، و نظارت بر یک جامعه از جانب نخبگان سیاسی، مبتنی بر یک نگرش جامعه شناختی باشد. ششم، اصل پاسخگویی است و آخرین شاخص اصل تفکر استقرایی است. در کل می‌توان گفت، بحث آزادی یک نوع ‌تربیت است.