بریده‌هایی از کتاب دن کیشوت (جلد ۲)

این آفریده خداوند که بختش می‌نامند، زنی است بلهوس و عشوه‌گر که همواره مست است و کور. بدین جهت خود نمی‌بیند که چه می‌کند و نمی‌داند که را به خاک می‌نشاند و که را از خاک برمی‌دارد.

خدای عشق در اجرای نقشه‌های خود پابند عقل و منطق و حرمت و شخصیت نیست و اخلاق او در این باره به اخلاق عزرائیل می‌ماند که به کاخ پادشاهان و کوخ چوپانان یکسان می‌تازد و چون قلب کسی را کاملاً مسخر کرد اول بار ترس و شرم را از وی می‌گیرد

بیا ای مرگ، لیکن چنان آهسته و آرام که آمدن تو را احساس نکنم، چه، می‌ترسم که از شوق وصل تو بار دیگر زنده شوم.

کامروایی که خدا بروی نظر لطف و احسان اندازد بهتر از کسی است که از سحرخیزی کامروا گردد، و نیز گفته‌اند که روده و شکنبه نگهدار پا است نه پا نگهدار روده و شکنبه

وقتی شجاعت مبتنی براساس حزم و تدبیر نباشد جسارت نام دارد و هنرنمایی مرد جسور در صورتی که با فتح و ظفر قرین گردد، مدیون و مرهون حسن تصادف و بخت و اقبال است نه شجاعت و رشادت ذاتی.

حقیقت هرچند ظریف و شکننده باشد هرگز نخواهد شکست و هم‌چون روغن که همواره روی آب شناور است بر بالای دروغ شنا خواهد کرد.

من به سهم خود یقین دارم که پس از اندک مدتی در جهان ملتی نخواهد ماند و زبانی نخواهد بود که از آن کتاب مستطاب نداشته باشد.

بنا بر یک عقیده متقن شاعر، شاعر به دنیا می‌آید. یعنی شاعر فطری وقتی از شکم مادر بیرون آمد ذاتا شاعر است و می‌تواند بی‌آن‌که تحصیل کرده باشد یا زور بزند تنها به راهنمایی همان قریحه خداداد که دارد چیزهایی بسازد و گفته‌های او مؤید کلام کسی باشد که می‌گوید: خدا در درون ماست. باز نکته‌ای به گفته خود می‌افزایم و آن این‌که شاعر فطری وقتی از صنعت شعر یاری طلبید به مراتب بالاتر از کسی خواهد بود که قریحه خداداد ندارد و به صرف آشنا بودن با صنایع شعری می‌خواهد شاعر باشد. دلیل این امر آن است که صنعت بر قریحه و ذوق طبیعی مزیت ندارد. بلکه مکمل آن است؛ بنابراین اگر قریحه ذاتی با صنعت شعر و صنعت با ذوق طبیعی و خداداد توأم گردد شاعری عالی‌قدر و کامل به وجود خواهد آمد.

؛ زن به مثابه ریسمانی است که چون به گردن مرد افتاد گرهی کور می‌خورد و دیگر هیچ‌چیز به جز مقراض مرگ نمی‌تواند آن را بگشاید.

شجاعتی که تحت‌تأثیر جسارت باشد به جنون بیشتر نزدیک است تا به شجاعت.