بریده‌هایی از کتاب پیام نیچه

بسیاری از اذهان مستعد که می‌توانسته‌اند در زندگی خود صاحب اختراعات و اکتشافات بزرگ علمی باشند از طریق آموزش‌های دینی قوای ذهنی خود را صرف حفظ و ضبط باورهای دینی و تبیین و تفسیر این باورها کرده‌اند. پاسکال یکی از این افراد است و شخصیت‌های نمونه پاسکال در تاریخ ادیان، فراوان است و نیچه می‌گوید: «هرگز نباید مسیحیت را به‌خاطر تباه کردن مردانی چون پاسکال بخشید.»

ذات تفکر گذر کردن از سنت و فراتر رفتن از حد و مرز آن است.

«نیست‌انگاری به معنای مصطلح و متداول لفظ که برآمده از مفهوم نیچه‌ای آن است، عبارت است از آزادی از تمام ارزش‌ها به‌عنوان آزادی برای یک نظام ارزش‌گذاری جدید و تأسیس ارزش‌های نو.

نیچه پرهیز از «هستی» خشک و تغییرناپذیر و قول به صیرورت و سیلان را به حوزه نفسانیات نیز می‌کشد و می‌گوید: از سوی دیگر، من از عادات پایدار بیزارم و هنگامی که رویدادها آن‌چنان شکل می‌گیرند که گویی عادات دائمی الزاما از درون آن‌ها رشد می‌کنند احساس می‌کنم که یک حاکم مستبد به من نزدیک می‌شود تا فضای زندگی‌ام را مسموم سازد. (حکمت، ص ۲۶۳)

ارزش جهان در تفسیر ما نهفته است[ تفسیرهایی غیر از تفسیرهای انسانی شاید در جایی امکان‌پذیر باشد. ]

به این ترتیب از نظر نیچه «واقعیت ثابتی وجود ندارد؛ همه‌چیز سیال و گذران، درک‌ناپذیر و واپس‌نشین است، عقاید و آرای ما بالنسبه پاینده‌ترین چیزی است که وجود دارد. آدمی در چیزها بیش از آنچه خود در آن‌ها تعبیه کرده است، نمی‌یابد.» (یاسپرس، ص ۴۵۳)

بدین قرار نیچه به این نتایج می‌رسد: اولاً، هیچ درک حقیقی از هستی قائم به ذات وجود ندارد، ثانیا، معرفت‌شناسی ناممکن است. (یاسپرس، ۴۵۲)

می‌توانیم در دفاع از هر چیزی که بر سبیل تصادف به ذهن‌مان می‌رسد گفتار دلبخواهی را از نیچه نقل کنیم. بیشتر احزاب، به اقتضای فرصت و زمان مناسب نیچه را علم خود کرده‌اند. محافظه‌کاران، انقلابیون، سوسیالیت‌ها و فردانگارها، اهل سیاست و نیز آن‌ها که نسبت به سیاست بی‌تفاوت‌اند، دانشمندان پای‌بند روش، گروه‌های توهم‌زده، ملحدان و مؤمنان، آزاداندیشان و متعصبان، هر کدام به‌نحوی دست توسل به سوی نیچه دراز کرده‌اند.

ظاهرا موفق‌ترین بخش تاریخ فرهنگ بشری (در مقایسه با دین، هنر، اسطوره و...) «علم» است اما در مورد علم «مشکل‌ترین سؤال مطرح می‌شود: علم که می‌تواند اهداف زندگی انسان را تخریب کند و از بین ببرد آیا می‌تواند هدف‌هایی را هم به‌وجود آورد؟

زندگی به معنای غایی کلمه نمی‌تواند فاقد هدف باشد؛ بخصوص زندگی فاقدالوهیت بی‌معنا و غایت به‌نظر می‌رسد. پس باید غایتی برای آن تعیین کرد. این غایت پرورش زیباترین گل نژاد انسان یعنی نابغه[ و ابر انسان ]است که ذهنی به‌راستی والا و اصیل و مردی به‌راستی فرهیخته است که در اندیشه‌های واپسین نیچه به‌عنوان ابر انسان توصیف شده است