بریده‌هایی از کتاب سوخته

دیدی چقدر مشکل است! این راه عشق است، یعنی باید همه‌چیز را فدا کنی، خودت را هم باید فدا کنی تا برسی! آدم تا از خودش نگذرد محال است برسد. تا وقتی انسان خودپرست است محال است خداپرست شود و این عشق است که راه را هموار می‌کند.

عاقلان نقطۀ پرگار وجودند ولی عشق داند که در این دایره سرگردانند

اگر نچشیدنی بود، چرا عده‌ای چشیدند و من نچشم؟! اگر ندیدنی بود، چرا عده‌ای دیدند و من نبینم؟! و اگر نرسیدنی بود، چرا عده‌ای رسیدند و من نرسم؟!

به نیمه‌شب که همه مست خواب خوش باشند من و خیال تو و ناله‌های دردآلود

«بزرگی می‌گفت: ”در نجف مشغول زیارت بودم، یک طلبه‌ای آمد و گفت: آقای میرزای شیرازی دیشب فوت کرد، برای تشییع جنازه تشریف بیاورید. همین‌طور که داشتم زیارت می‌کردم، احساس کردم یک شعفی در وجودم حاصل شد. نشستم و به خود گفتم: ”این چه مرضی بود در جانت؟ یک روحانی بزرگ فوت کرده و در تو شعف حاصل شده بیچاره؟ “ نفسم را خوب کاوش کردم و دیدم حسابش این است که بعد از ایشان کس دیگری نیست که جانشین بشود جز من. “ بعد چمدانش را جمع کرده، از شهر فرار می‌کند.»

راهی است راه عشق که هیچش کناره نیست آنجا جز آنکه جان بسپارند چاره نیست

یک‌بار یک نفر آمد پیش ایشان، خیلی متجدّد و با تیپ اروپایی و با ماشین آخرین سیستم. یک‌دفعه همه خودشان را عقب کشیدند و رویشان را برگرداندند. آقا آمدند جلو، ‌ بغلشان کردند و بوسیدند و بعد فرمودند: ‌ محبت امیرالمؤمنین (ع) در دلش بود. گاهی هم یک آدم به ظاهر خیلی مقدسی پیششان می‌آمد و آقا محل نمی‌گذاشتند یا از اتاق دَر می‌رفتند.

حاج احمد انصاری می‌گوید: «دوست داشتم مقامات معنوی پدرم را در آن دنیا ببینم که یک شب در عالم رؤیا دیدم بهشتی است با انهار جاریه و انواع نعمت‌ها و لذت‌ها با همان اوصافی که در قرآن است و پدرم در وسط آن روی سجاده مشغول به نماز است، پرسیدم اینجا کجاست؟! جواب شنیدم: اینجا بهشت است و پدرت هم از زمانی که آمده، مشغول نماز است و به این نعمات نیم‌نگاهی هم نینداخته است.»

سیدی از اقطاب دراویش نزد او می‌آید و می‌خواهد علم کیمیا و طی‌الارض را که تا آن زمان به کسی یاد نداده بود، به وی یاد بدهد ایشان می‌گویند: «ما نیاز به این چیزها نداریم، ما بالاتر از آن را داریم.» و آن‌گاه در مقابل شگفتی و پرسش آن درویش که می‌پرسد: «مگر بالاتر از این‌ها هم هست؟» می‌فرمایند: «بله، ما علم توحید را داریم.»

«می‌فرمودند اگر کسی در این اجتماع پرهیاهو که عوامل سستی آن زیاد است، وارد شود و بتواند خود را حفظ کند، مرتکب خطا نشود و تکالیفش را درست انجام بدهد، زودتر به نتیجه می‌رسد تا کسی که بخواهد انزوا اختیار کند و گوشه‌نشینی و درویشی پیش بگیرد.»