بریده‌هایی از کتاب کلیدهای مقابله با اضطراب در کودکان و نوجوانان

افرادی که خوب از عهده مسائل زندگی بر می‌آیند، برخورد تجربی با زندگی دارند و وقتی وضعیتی برایشان ترسناک است، برای بررسی‌کردن واقعیت، از خود می‌پرسند: «آیا این ترس یا نگرانی، ناشی از خطری واقعی است یا به اضطراب مربوط می‌شود؟» اگر به طور قطع ندانند، مسئله را بیشتر بررسی می‌کنند. اگر ترسشان واقع‌بینانه باشد، اقدامی درباره آن انجام می‌دهند. اگر واقع‌بینانه نباشد، اضطراب خود را می‌پذیرند و با استفاده از گفت‌وگوی ذهنی سازگاری، آن را کاهش می‌دهند.

نمونه‌سازی، به‌خصوص برای آن کودکانی مفید است که به‌هیچ‌وجه حاضر نیستند حتی با حساس‌ترین و مهربان‌ترین پدر و مادرها هم درباره ترسهایشان حرف بزنند.

متأسفانه، این تصور که «ابراز عواطف»، تمامی مسائل روانی را حل می‌کند، فقط یک خیال است.

پدر و مادرها اغلب می‌پرسند که آیا باید از کودک هراسان خود حمایت کنند یا او را به جلو هُل بدهند؟ روشن است که باید هر دو کار را انجام دهند.

با در نظر گرفتن شرایط، واکنش نخست ناشی از ترس، یعنی واکنش جنگ یا گریز، در برابر گاز گرفته‌شدن توسط سگ کاملا معقول است. در حالی که پرهیز از شرایطی که فقط شباهت کمی به وضعیت اولیه دارد، واقع‌بینانه نیست. این پرهیزِ نامعقول، اضطراب را شکل می‌دهد و وقتی شدید بشود و بر کارهای روزمره تأثیر بگذارد، ترسِ بیمارگونه خوانده می‌شود.

کودکانی که از ترسهایشان فرار می‌کنند، ممکن است به کلی زیر بار این ترسها فلج بشوند. اگر کودکان مدتی طولانی از فعالیتهای مناسب سنشان اجتناب کنند، امکان اینکه فراگیری بعضی مهارتهای ارزنده را از دست بدهند، وجود خواهد داشت. چنین کودکانی، به چند نفری که می‌توانند با آنها رابطه برقرار کنند (معمولا افراد خانواده)، روزبه‌روز بیشتر وابسته می‌شوند. این وابستگی روزافزون، موجب افزایش درگیریها و نزاعهای خانوادگی می‌شود و توانایی کودکان برای سازگاری با همسنها و محیط مدرسه و نیز عزت نفس آنان را کاهش می‌دهد. خوشبختانه، بیشتر کودکانِ مضطرب می‌توانند با رویارویی تدریجی با ترسهایشان، بر آنها غلبه کنند.

اگر برخی کودکان را تشویق کنیم تا با ترسهایشان روبه‌رو شوند، در ضمنِ رشد، می‌توانند توانایی و مهارتهای مربوط به سازگاری را کسب کنند.

در درازمدت، پدر یا مادر نمی‌تواند همیشه در کنار فرزندش باشد و او را حمایت و از هر فشاری حفظ کند. وانگهی، کودکی که همواره زیر چتر حمایت پدر و مادرش قرار دارد، نمی‌تواند در آینده، در جهان بزرگسالان خوب عمل کند. برای همین است که سازگاری، تا این حد اهمیت دارد.

وقتی مسئله‌ای ماندگار، مانع آن می‌شود که کودک در فعالیتهایی شرکت کند که برای کودکان همسن او لذت‌بخش است، درخواست کمک ضروری است.