بریده‌هایی از کتاب فرمانده؛ ونزوئلای هوگو چاورز

فرمانده هفته بعد، از یک سوپرمارکت به عنوان لوکیشن برنامه‌اش استفاده کرد تا این‌بار با نشان دادن انبوه قوطی‌های کنسرو و آرد به مردم ثابت کند که هیچ قحطی و کمبود مواد غذایی‌ای در کشور وجود ندارد. فرمانده هفته بعد، دوربین برنامه‌اش را به داخل یک رستوران دولتی برد تا به مردم ثابت کند که همه دارند خوب می‌خورند و می‌آشامند. او به متصدی دوربین دستور داد که نماهای درشتی از ظروف غذای مشتری‌ها بگیرد و خودش همزمان روی تصاویر شروع کرد به حرف زدن: «هوم‌م‌م‌م، ببینید چه خوشمزه است؛ نان ذرت با کباب جوجه با سُسِ مایونز، به‌به چه بوی غذای دل‌انگیزی... حالا یک عده‌ای هِی بگویند مردم ما دارند گرسنگی می‌کشند... من به شما تضمین می‌دهم تا زمانی که هوگو چاوز رئیس‌جمهور ونزوئلاست، تا زمانی که این انقلاب پابرجاست، مردم ونزوئلا هر روز غذاهایی بهتر و لذیذتر از روز قبل خواهند خورد و زندگی‌هایی بهتر از روز قبل خواهند داشت.

کسی بین جمعیت داد زد: «دارند شلیک می‌کنند!» چه کسی داشت شلیک می‌کرد؟ تظاهرات‌کنندگان با ترس و اضطراب اطرافشان را نگاه کردند. این‌طور به نظرشان رسید که از همه سو به آن‌ها شلیک می‌شود. آن‌ها فرار کردند، عده‌ای زمین خوردند و زیر دست‌وپا له شدند. مردم روی آسفالت افتادند و بی‌حرکت همان‌جا ماندند در حالی که حوضچه‌هایی از خون در اطراف جنازه‌هایشان شکل گرفته بود. قتل‌عامی در حال وقوع بود.

مریدان جز اطاعت از رهبری به چیز دیگری فکر نمی‌کردند. هر سه گونه باید وفاداری خود را به فرمانده ابراز می‌کردند ـاین نخستین شرط ارتقای مقام بودــ اما مریدان اطاعت تام و تمامِ خویش را به یک تخصص تبدیل کردند و به این ترتیب همه رکوردهای اطاعت‌پذیری را شکستند. آن‌ها نه هیچ فکر تازه‌ای داشتند نه هیچ استعداد خاصی و نه هیچ پایگاه طرفدارانی. آن‌ها حاضر و آماده بودند تا هر نقشی، هر منصبی، را برعهده بگیرند. آن‌ها خودشان را همچون مقاماتی قابل اعتماد که چشم‌بسته حاضر به اجرای هر دستوری هستند، جلوه می‌دادند.

بسیجی‌های بولیواری هر کاری که دلشان می‌خواست می‌کردند و در قبال هیچ‌کس، جز شخص رئیس‌جمهور، پاسخگو نبودند. آن‌ها در خیابان‌های کاراکاس به صورت نامنظم و درهم برهم رژه می‌رفتند، تفنگ‌ها و مسلسل‌هایشان را بالای سر تکان می‌دادند و فریاد بیعت با فرمانده سر می‌دادند. فرمانده به آن‌ها گفت: «اگر سقوط کردم، شما باید طوفان به پا کنید. شما بهتر از من می‌دانید که چه کار باید بکنید: خیلی ساده، قدرت را در کشور به دست بگیرد، کل قدرت را! همه بورژواها را از فضای سیاسی و اقتصادی کشور بروبید. تا می‌توانید انقلاب را عمق ببخشید.»

فرمانده در سال ۲۰۱۱ به مناسب «روز جهانی آب» گفت این احتمال هست که کاپیتالیسم موجب نابودی حیات بر سطح کره مریخ شده است. فرمانده ادامه داد: «من همیشه گفته‌ام که وجود تمدن بر کره مریخ امر عجیبی نیست، اما احتمالا کاپیتالیسم به آن‌جا ورود کرده، امپریالیسم به آن‌جا تجاوز کرده، و آن سیاره را کلا نابود کرده است.»

دولت کوشید برق را در ساعات روز سهمیه‌بندی کند اما کاملا ناموفق بود. برق می‌رفت اما نه بر اساس جدول اعلام‌شده ساعات قطع برق. در واقع، برق می‌آمد و می‌رفت، بی‌هیچ هشدار قبلی‌ای، مردم به سر حد جنون رسیده بودند.

انقلاب‌ها مثل جانوران وحشی مجروح موقعی که در سراشیب زوال قرار می‌گیرند غالبآ به خشونت رو می‌آورند، ولی انقلاب ونزوئلا منت به سر همه گذاشت و به جای خشونت به پوچی رو آورد.

برای درک انقلاب‌ها و مشارکت‌کنندگانش، باید آن‌ها را از فاصله نزدیک مشاهده و از فاصله دور قضاوت کنیم. سیمون بولیوار

به قدرت رسیدن چاوز خیلی عجیب و استثنایی به نظر می‌رسید. ابتدا به زور متوسل شد و نتیجه نگرفت و سپس به آرای مردم متوسل شد و نتیجه گرفت.

وام گرفتن از چین به مقداری ظاهرسازی و فریب‌کاری نیاز داشت زیرا چاوز یک عمر دَم از استقلال و خودکفایی زده بود و حالا ممکن بود عده‌ای وام گرفتن او از چین را حمل بر وابستگی اقتصادی به بیگانگان کنند، هرچند که وام‌دهنده چین بود و نه صندوق بین‌المللی پول. به همین دلیل کاخ نمایش کوچکی را روی صحنه برد. هیئت چینی که «بانک توسعه چین» را نمایندگی می‌کرد به مرکز صحنه آمد و کتاب قطوری را که روی جلدش نوشته شده بود برنامه توسعه راهبردی ونزوئلا ۲۰۱۳ ــ ۲۰۳۰ تقدیم فرمانده کرد. این کتاب حاوی ده‌ها توافقنامه دوجانبه بین چین و ونزوئلا در خصوص نفت، راه‌آهن، کارخانه‌ها، خانه‌سازی، کشاورزی و غیره بود. فرمانده که یونیفورم نظامی و پوتین‌های مشکی براق با بندهای قرمز پوشیده بود، لبخند خرسندانه‌ای زد و سپس گفت: «مایلم از شما دوستان عزیز چینی بابت این سند راهنما برای بیست سال آینده تشکر کنم.