کتاب واکاوی مولفه های شهر اسلامی در طرح های شهری

کتاب واکاوی مولفه های شهر اسلامی در طرح های شهری نوشتهٔ مجید یاسوری، حسین حاتمی نژاد و مریم سجودی است. انتشارات نور علم این کتاب را روانهٔ بازار کرده است.

درباره کتاب واکاوی مولفه های شهر اسلامی در طرح های شهری

کتاب واکاوی مولفه های شهر اسلامی در طرح های شهری می‌گوید که یکی از راه‌های شناخت و بررسی روند توسعهٔ یک شهر و اصول، موازین و قوانینی که یک شهر را بر اساس آن بنا می‌نهند و آیندهٔ آن را پیش‌بینی می‌کنند، «طرح‌های توسعهٔ شهری» است. از‌این‌رو سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی کارآمد و اثربخش در حوزه‌های مختلف توسعه‌ای مستلزم شناخت و ارزیابی هرچه دقیق‌تر طرح‌های توسعهٔ شهری است.

نخستین فصل کتاب حاضر تحت‌عنوان «شهر از دیدگاه علوم مختلف» شهر را به‌عنوان کالبدی معرفی کرده است که به‌نوعی همهٔ علوم و شاخه‌های بشری با آن درگیر هستند. مفاهیم و تعاریف متفاوتی از شهر در بین علوم مرتبط و گاه غیرمرتبط با شهر رایج شده است. در بین برخی علوم وجود نوعی ارتباط و تعبیر مشابه نسبت به شهر مشاهده می‌شود که این امر تا حدی بیانگر زمینه‌های مشترک و هم‌پوشانی موضوعی بین آن رشته‌ها بوده است. در ادامهٔ این فصل، به‌جهت برقراری ارتباط با فصول بعدی، مفاهیمی مانند شهر از منظر اسلام، پیشینهٔ شهرهای اسلامی، شهر اسلامی و شهر مسلمانان و اصول طراحی آن ارائه شده است.

در دومین فصل از کتاب حاضر تحت‌عنوان «شاخص‌های معرف شهر اسلامی» می‌گوید که هدف، ارائهٔ شاخص‌هایی بوده که بتوانند معرف یک شهر اسلامی اصیل باشند؛ شاخص‌هایی که بتوانند ذات و ماهیت شهر اسلامی را در ظاهر و باطن تا حد زیادی آشکار و اهداف مدنظر آن را پیگیری کنند.

سومین فصل نیز تحت‌عنوان «واکاوی مؤلفه‌های شهر اسلامی در طرح‌های شهری» است که هدف اصلی کتاب حاضر را پوشش می‌دهد.

خواندن کتاب واکاوی مولفه های شهر اسلامی در طرح های شهری را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

خواندن این کتاب را به دوستداران حوزهٔ شهرسازی پیشنهاد می‌کنیم.

بخش‌هایی از کتاب واکاوی مولفه های شهر اسلامی در طرح های شهری

«شهرها در کنار تاریخ پرپیچ‌وخم و فرازوفرودهای فراوانی که از زمان پیدایش خود تاکنون دیده‌اند؛ همواره یکی از پیچیده‌ترین و پررمزورازترین مفاهیم ذهنی و عینی ساختهٔ دست بشر بوده‌اند و در حقیقت یکی از محصولات بشری هستند که نمی‌توان آن‌ها را در دیدگاهی صرف و یک‌جانبه درک نمود؛ بنابراین شهر مکان طیف متنوعی از کنش‌ها در ابعاد مختلف است به‌طوری‌که افراد و گروه‌های فکری با تخصص‌ها و نگرش‌های گوناگون به ارائهٔ تعریف یا تعاریفی از شهر پرداخته‌اند و برخلاف تصور عموم تنها سازندگان و طراحان شهر به معرفی و بیان شهر و ویژگی‌های آن نپرداخته‌اند. شاعر و معمار و جغرافیدان و جامعه‌شناس و مدیر شهری؛ همه و همه به ارائة تعاریفی از شهر، از دریچهٔ ذهن خویش پرداخته‌اند و دیده می‌شود که در تعاریف و نگاه‌هایشان گاهی به تحسین و گاهی به‌نقد شهر پرداخته‌اند. تفاوت‌های موجود در تعاریف ارائه‌شده از شهر، همیشه بیشتر از مشابهت‌ها و هماهنگی‌ها بوده است. همان‌گونه که گاهی شاعر از پلیدی‌ها و پلشتی‌های شهر ناله‌ها سر می‌دهد و در همان حال جغرافیا آن را عرصهٔ تحرک و سرزندگی معرفی می‌کند و... .

به‌علاوه تلاش‌ها و دغدغه‌های فکری صورت گرفته در زمینهٔ شهر موجب ارائهٔ مفاهیمی در سطوح جهانی، ملی و منطقه‌ای؛ تجارب شهرهای نوین و دستورات مستخرج از دین اسلام و منابع اسلامی‌شده است که برای دسته‌ی اول می‌توان به مفاهیم صلح، رفاه، کیفیت زندگی و مجموعه‌ای از مفاهیم مبین توسعهٔ انسانی اشاره کرد و در دستهٔ دوم نیز تلاش‌ها برای ارتقای نقش و جایگاه شهرها و تعریف عملکردهایی نوین منطبق بر نیازهای شهروندان مانند شهر پایدار، شهر سبز، شهر الکترونیک، شهر خلاق، شهر هوشمند، شهر مبتنی بر توسعة حمل‌ونقل، شهر بیوفیلیک، شهر شاد، شهر دانش‌بنیان، شهر تاب‌آور، شهر سالم و امثال این‌ها صورت گرفته است.

و درنهایت در دستهٔ سوم می‌توان زیستن در جامعه‌ای مملو از طراوت و سرزندگی؛ که علاوه بر ایجاد شرایط مناسبی برای زندگی فعلی، نویدبخش آینده‌ای زیباتر از حال باشد و درعین‌حال متضمن نیازهای اخروی ساکنان نیز باشد؛ را در نظر گرفت که می‌تواند در بستر مکانی به نام شهر اسلامی محقق شود. بر اساس دستورات دین و منابع اسلامی؛ مهم‌ترین عناصر و صفات سازندهٔ شهر اسلامی چون پرستش خداوند، تقوی و پرهیزکاری، هدایت و تربیت، ذکر و تفکر، عدالت، صلح، شکر و سپاس، عبرت، امنیت، احسان، سکونت پرهیزکاران و دانشمندان، مسئولیت‌پذیری در برابر محیط‌زیست و جانداران، نظم، پاکیزگی، دارای شهروندان عادل، صالح و مؤمن، میانه‌روی و زیبایی می‌باشند.

لازم به ذکر است یکی از علت‌های استفاده از شاخص‌های متنوع و اطلاق نام اسلامی به مجموعه‌ای از شاخص‌ها این است که یادآوری شود در دنیای کنونی تلفیق مباحث اسلامی با نیازهای روز ضروری می‌باشد و نه‌تنها نمی‌توان مجموعهٔ اقدامات صورت گرفته در هر مکان و برآمده از هر جهان‌بینی و تفکری را نادیده گرفت؛ بلکه باید از بهترین آن‌ها بهره گرفت و با رعایت اصول و موازینی به کارشان بست.»