کتاب میهن پرست ایرانی

کتاب میهن پرست ایرانی نوشتهٔ کریستوفر دوبلگ و ترجمهٔ هرمز همایون پور است. انتشارات کندوکاو این کتاب را منتشر کرده است؛ کتابی در باب «محمد مصدق» و کودتای انگلیسی‌ - آمریکایی.

درباره کتاب میهن پرست ایرانی

دکتر محمد مصدق، نخست‌وزیر ایران در دوران پهلوی بود؛ کسی که صنعت نفت را در ایران ملی کرد و آن را از استعمار انگلیسی‌ها خارج کرد. او به‌عنوان اولین ایرانی که دکترای حقوق داشت، برای مذاکره و رای‌زنی در مجامع ملی و بین‌المللی دربارهٔ حقوق ملت و دولت ایران، تأثیرات بسیاری بر سیاست‌های داخلی و خارجی ایران داشته است. کتاب میهن پرست ایرانی که در سال ۲۰۱۲ میلادی منتشر شده، ۱۵ فصل دارد. این کتاب به زندگی شخصی و سیاسی دکتر محمد مصدق پرداخته است. نویسنده از محمد مصدق به‌عنوان «بزرگ‌مرد» یاد کرده و به موضوعاتی مانند شرق تغییرناپذیر، آتش‌زدن قیصریه، افول قاجار، مصدقیسم، جلب آمریکا پ کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ پرداخته است. کریستوفر دوبلگ ضمن اینکه در مجموع تصویری مثبت از مصدق به دست داده، به انتقاد از او نیز پرداخته و اشتباهات او را نیز بررسی کرده و کوشیده است تحلیلی منصفانه در باب محمد مصدق، این نخست‌وزیر ایران در دوران پهلوی و وقایع تاریخی مرتبط با قضایای ملی‌شدن نفت و کودتا ارائه دهد. کتاب «تراژدی تنهایی» با ترجمهٔ «بهرنگ رجبی» (در نشر چشمه)، برگردان دیگری از همین کتاب به پارسی است.

خواندن کتاب میهن پرست ایرانی را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب را به دوستداران تاریخ معاصر ایران و علاقه‌مندان به آشنایی با آرا و کارهای محمد مصدق پیشنهاد می‌کنیم.

بخشی از کتاب میهن پرست ایرانی

«۱۰: مصدقیسم

کمتر اتفاق می‌افتد که ایران خود را در مرکز توجه دنیا ببیند، و وقتی هم که چنین می‌شود، موعظه‌گران غربی دوست دارند بگویند که به خاطر دلایلی نادرست است. اما در آن سال، به هر حال، برای نخستین بار از زمان گسترش ارتباطات مدرن، ایران در مرکز سیاست دنیا قرار گرفته بود، هرچند عنوان «مرد سال» که مجله تایم در آخر سال ۱۹۵۱ [۱۳۳۰] به مصدق داد، کمتر به خاطر دستاوردهای او بود، بلکه بیشتر از نوعی غیض و آشفتگی سرچشمه می‌گرفت.

طرح جلد تایم، که مشتی گره‌کرده را در قلب فلات ایران و دکل‌های حفاریِ عاطل و باطل مانده آن کشور را در زیر نگاه مصدق نشان می‌داد، نمایش‌گر تنازعی اخلاقی بود ــ کشمکشی که امور دنیا را از صِرف بحث درباره مازادها و کمبودها به مرحله‌ای متفاوت سوق داده بود. آن‌چه را مصدق و طرفدارانش پیروزی حق بر باطل می‌پنداشتند، برای انگلیسی‌ها نوعی دزدی و تخلف بود. به‌علاوه، سراسر دنیای سفیدها نیز از آن آخرین نمایش استقلال‌طلبی شرقی‌ها احساس ناآرامی می‌کرد. نادیده گرفتن مقرراتی که لندن و واشنگتن وضع می‌کردند کفری نابخشودنی قلمداد می‌شد. چنین کاری، به‌خصوص در زمانی که کمونیسم در همه‌جا آزادی را تهدید می‌کرد، خیانت شمرده می‌شد. به این ظهور و شیوع نیهیلیسم و ناسپاسی، انگلیسی‌ها نامی دادند که به‌سرعت در دو سوی آتلانتیک بر سر زبان‌ها افتاد: مصدقیسم.

خطر در این بود که مصدقیسم احتمال داشت گسترش یابد و به دیگران سرایت کند. روزنامه دیلی اکسپرس نوشت: «اگر بریتانیا در مقابل ایرانی‌ها کوتاه بیاید، چیزی نمی‌گذرد که باید در مقابل مصری‌ها نیز کوتاه بیاییم و کانال سوئز ــ و سودان ــ را دودستی به آنها تقدیم کنیم. اگر در مقابل تهران سر خم کنیم، در مرحله‌ای بعد باید به بغداد نیز چنین کنیم.» بیشتر بریتانیایی‌ها با این استدلال دولت اتلی موافق بودند که ملی شدن نفت تخلفی غیرقانونی از قراردادی است که آزادانه بین رضاشاه و شرکت نفت ایران و انگلیس بسته شده است. وقتی هم که دولت حساب‌های لیره‌ای ایران را مسدود کرد و جلوی صدور شکر، آهن، و فولاد را به ایران گرفت، از این اقدامات حمایت شد. در عین حال، حلّ بحران مقوله‌ای متفاوت بود. وقتی قانون ملی شدن نفت به تصویب مجلس شورای ملی رسید، دنیا نگران جنگ در شبه‌جزیره کره بود. سردمداران رسانه‌های بریتانیا و سردبیران آنها، که برای مسئله نفت فکر چندانی نکرده بودند، چیز مهمی برای پیشنهاد کردن در چنته نداشتند.

روزنامه‌های متحد حزب محافظه‌کار می‌دانستند که از دولت انتظار دست‌زدن به اقدامی دارند، اما نمی‌دانستند که این اقدام باید به چه صورتی باشد. در چهارم آوریل ۱۹۵۱، دِیلی مِیل از دولت خواست «پیش از آن‌که ماجراجویی بیش از این گسترش یابد، کاری درباره ایران انجام دهد.» دیلی اکسپرس طرفدار مقاومت در برابر «قانون گانگسترها» بود، و در مقابل ادعای ایرانی‌ها که می‌گفتند عینا همان کاری را کرده‌اند که دولت اتلی در بریتانیا انجام داده است، بین کار سوسیالیست‌های انگلیسی و کار ایرانی‌ها تفاوت می‌گذاشت و استدلال می‌کرد که بریتانیا آن‌چه را به مملکت خود تعلق داشته ملی کرده است، در حالی که ایرانی‌ها تلاش می‌کنند «بر چیزی که اساسا به آنها تعلق ندارد چنگ بیندازند.» یکی از مقامات ارشد وایتهال، حق اخلاقی ادعایی برای ایران را حتی نسبت به ۵۰ درصد منافع نیز حرف مُفت می‌دانست، زیرا «شرکتی است که ایرانی‌ها کوچک‌ترین سهمی در راه‌اندازی آن نداشته‌اند.»

فقط هفته‌نامه نیواستیسمن، که منعکس‌کننده نظریات جناح چپ حزب کارگر بود، با ایرانی‌ها همدردی می‌کرد، و ازجمله چنین نوشت: «ایران هیچ دلیلی ندارد که سپاسگزار دولت حزب کارگر باشد. همه می‌دانیم که نسبت سودی که به ایران داده می‌شود به نحوی رقت‌انگیز پایین است.»»ا