کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای (جلد سوم)

کتاب الکترونیکی روزنامه خاطرات سید محمد کمره ای (جلد سوم) نوشتۀ محمدجواد مرادی نیا است و انتشارات شیرازه کتاب ما آن را منتشر کرده است. کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای (جلد سوم)، یادداشت‌هایی از رخدادهای روزبه‌روز تهران در مراحل پایانی جنگ اول جهانی به قلم سیدمحمد کمره‌ای، یکی از چهره‌های برجستۀ حزب دموکرات ایران که در دل تحوّلات سیاسی روزگار قرار داشت. در جلد اوّل (دولت مستعجل) سرگذشت ایران در خلال شور و اشتیاق برآمده از سقوط امپراتوری روسیه و سرخوردگی ناشی از چیرگی فرایندهای بریتانیا که زمینه زمامداری مجدد وثوق‌الدوله را فراهم می‌سازد، موضوع اصلی یادداشت‌ها است. در جلد دوّم (زمامداری وثوق‌الدوله) نتایج حاصل از شناسایی دست بالای بریتانیا و تثبیت جایگاه وثوق‌الدوله موضوع اصلی این یادداشت‌هاست و مقاومت‌هایی که با رهبری چهره‌هایی چون کمره‌ای در مخالفت با این وضعیت صورت می‌گرفت. در جلد سوم (مقدمات کودتای سوم اسفند) بازتاب یک دگرگونی بزرگ، یعنی برآمدن روسیۀ بلشویک و رنگ‌باختن اقتدار منطقه‌ای بریتانیا که بار دیگر ایران را با یک بحران سیاسی مواجه ساخت، بررسی شده است.

درباره کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای (جلد سوم)

 کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای در سه جلد به بررسی تاریخ سیاسی ایران از برآمدن دولت وثوق‌الدوله تا کودتای سوم اسفند ۱۲۹۹ می‌پردازد. خاطرات برخی افراد مؤثر در حوادث برای ترسیم تصویری روشن از وقایع آن زمان، کاربرد اساسی دارد. یکی از خاطرات جالب و منحصربه‌فردی که نویسنده در آن به‌صورت روزشمار و روزانه بادقت و موشکافی خاصی به گزارش دیده‌ها و شنیده‌های حساس پرداخته، روزنامه خاطرات سید محمد کمره‌ای است. آنچه بر اهمیت این خاطرات افزوده، حضور فعال و مؤثر این شخص در جریان‌های سیاسی آن مقطع است. در این یادداشت‌ها، مسائل و مباحث مهم، متنوع و قابل‌توجهی درج شده که خواننده را بی‌واسطه در فضای آن روز ایران قرار می‌دهد. کمره‌ای در خلال یادداشت‌های خود اوضاع به‌شدت نابسامان و آشفته کشور در خلال سال‌های جنگ جهانی اول و پس از آن، تا هفتاد و هفت روز قبل از کودتای سوم اسفند را ترسیم کرده است. در این یادداشت‌ها موقعیت و اوضاع‌واحوال طبقه حاکمه، طبقات متوسط و عامه مردم در آن سال‌ها به‌خوبی تبیین و نمونه‌هایی از شیوه زندگی این اقشار عرضه شده است. ازاین‌رو اگر به این خاطرات عنوان تاریخ اجتماعی بدهیم بیراهه نرفته‌ایم.

از سوی دیگر این مجموعه را مهم‌ترین منبع تاریخ برجای‌مانده از تحولات سیاسی آن دوره نیز می‌توان دانست، چرا که به‌خوبی از پس ترسیم چهرهٔ سیاسی کشور و علل، عوامل و چگونگی شکل‌گیری کانون‌های قدرت و جا بجایی آن برآمده و نقش مردم، احزاب سیاسی، علما، خوانین و شاهزادگان، قدرت‌های خارجی و... را در کشاکش جنگ قدرت تبیین کرده است.

موضوعات موردتوجه نویسنده نیز علی‌رغم آن که تنوع زیادی دارد، عمدتاً حول چند محور دور می‌زند که مهم‌ترین آنها عبارت است از: اشاره به نقش خارجی‌ها به‌ویژه انگلیس در تشکیل کابینه‌های دولت ایران، شرح مصائب ملت ایران در خلال سال‌های جنگ جهانی اول و پس از آن، نحوهٔ انتصابات مسئولان دولتی و حکومتی پس از مشروطه، دسته‌بندی‌های فراوان باهدف سهیم‌شدن در قدرت، احزاب مختلف خصوصاً حزب دموکرات و جناح‌های تشکیلی و ضد تشکیلی آن، ماجرای مربوط به کمیته مجازات، قرارداد ۱۹۱۹ و جریان مخالفت با آن، شکوه و شکایت فراوان از اوضاع بدروزگار، تلاش برای به زیر کشیدن وثوق‌الدوله، ماجراهای نهضت جنگل و جلسات لژ بیداری ایران.

خواندن کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای (جلد سوم) را به چه کسانی پیشنهاد می‌کنیم

این کتاب برای علاقه‌مندان به مسائل سیاسی و اجتماعی ایران مناسب است.

بخشی از کتاب روزنامه خاطرات سیدمحمد کمره ای (جلد سوم)

«بعد بلند شده به چاپارخانۀ خراسان رفته، پهلوی نبود. بعد به چاپارخانۀ خط قم و قزوین رفته آقا سیدنصرالله‌خان را دیده، قدری صحبت و احوال‌پرسی. نیم به غروب بلند شده از میدان توپخانه رد شده، سعیدالعلما و قزوینی را دیده، در بین راه ایستاده، قدری صحبت و سعیدالعلما اخباری که دلالت بر استیلای بلشویکی دارد بیان می‌کرد. بعد من رفته دکان آقا شیخ حسین گیوه‌فروش نقل کرد که مدیرالایاله قبض امانت پستی از جایی برای شما به توسط او آمده بود، چون خودش رفتنی به تبریز بود به آقا سید عبدالغنی داد که به شما بدهد. بعد بلند شده به خانۀ مشیراکرم رفته قبالۀ فاطمه‌خانم صیغۀ معتمدالدوله را حاشیه وقوعش را با ایقاع نوشته، قدری صحبت نمودم. اصرار به ماندن نمودند قبول نکرده ساعت سه بلند و چهار به خانه رسیده، شام خورده، خوابیدم....»